رییس‌جمهوری تونس نخست‌وزیر را عزل و پارلمان این كشور را منحل كرد مخالفان قیس سعید او را به كودتا علیه قانون اساسی متهم كرده‌اند آرمین منتظری رییس‌جمهور تونس روز گذشته پارلمان این كشور را منحل كرده و هاشم المشیشی، نخست وزیر این كشور را از مقامش خلع كرد. رقبای سیاسی قیس سعید این اقدام خود را محكوم كرده و حمله به دموكراسی توصیف كردند اما حامیان سعید به خیابان‌ها ریخته، جشن گرفته و از این اقدام او استقبال كردند. قیس سعید روز یكشنبه پس از اینكه اعتراضات گسترده و خشونت‌باری در برخی شهرهای تونس در واكنش به مدیریت دولت این كشور در خصوص كرونا و اقتصاد صورت گرفت، اعلام كرد كه خودش شخصا با كمك نخست وزیر جدید تونس مسوولیت اجرای كشور را در دست خواهد گرفت. این بزرگ‌ترین چالش قانون اساسی تونس از سال ٢٠١٤ است. قانونی كه در آن قدرت رییس‌جمهور، نخست‌وزیر و پارلمان از یكدیگر تفكیك شده بود. قیس سعید اما در نطقی تلویزیونی گفته است: «بسیاری از مردم از ریاكاری، خیانت و بدعهدی و سرقت حقوق‌شان ناراحت هستند. من به همه آنهایی كه سلاح به دست می‌گیرند و همه آنهایی شلیك می‌كنند، هشدار می‌دهم كه نیروهای ارتش پاسخ‌شان را با گلوله خواهند داد». قیس سعید همچنین مصونیت قضایی اعضای پارلمان تونس را لغو كرده و اعلام كرد كه اقدامات كاملا براساس قانون اساسی تونس است. نطق سعید پس از یك جلسه اضطراری در كاخ ریاست‌جمهوری انجام شد. قبل از این جلسه هزاران تونسی در برخی شهرهای این كشور به خیابان‌ها ریختند و خشم خود را نسبت به عملكرد حزب النهضه كه بیشترین كرسی‌های پارلمان این كشور را در اختیار دارد، ابراز كردند. راشد غنوچی، رییس پارلمان تونس سعید را متهم كرد كه علیه انقلاب تونس و قانون اساسی این كشور دست به كودتا زده است. غنوچی كه ریاست حزب النهضه را نیز برعهده دارد در گفت‌وگویی با خبرگزاری رویترز گفته است: «ما همچنان معتقدیم كه قانون اساسی باید رعایت شود و حامیان النهضه و مردم تونس همچنان از انقلاب تونس دفاع خواهند كرد.» حزب النهضه نیز در بیانیه‌ای رسمی اقدامات رییس‌جمهوری تونس را محكوم كرده و آن را كودتایی دولتی علیه انقلاب تونس توصیف كرد. حزب النهضه در بیانیه‌ای كه در صفحه فیس‌بوك خود منتشر كرد، نوشت: «آنچه قیس سعید در حال انجام آن است یك كودتای دولتی علیه انقلاب، قانون اساسی است و اعضای حزب النهضه و مردم تونس از انقلاب دفاع خواهند كرد.» اختلافات در ساختار سیاسی تونس بیش از یك سال است كه قیس سعید به عنوان رییس‌جمهوری تونس با نخست‌وزیرش المشیشی دچار اختلافات گوناگون است. آنها در خصوص چگونگی خروح تونس از بحران اقتصادی و نحوه مدیریت همه‌گیری ویروس كرونا با یكدیگر اختلاف نظر دارند. قیس سعید و اعضای پارلمان تونس در دو انتخابات جداگانه كه در سال ٢٠١٩ برگزار شد، انتخاب شدند در حالی كه المشیشی سال گذشته بر صندلی نخست‌وزیری نشست و در واقع دولت او جایگزین دولتی شد كه تنها چندی از عمرش می‌گذشت. البته برخی ناظران تحولات تونس از اقدامات اخیر سعید متعجب نشدند چه اینكه او پیش‌تر نیز تهدید كرده بود كه پارلمان را منحل كرده و نخست وزیر را عزل خواهد كرد. در واقع تونس از ماه سپتامبر سال گذشته در شرایط بحران سیاسی قرار گرفته بود. بسیاری از تونسی‌های جوان خصوصا آنها كه در اعتراضات روز یكشنبه شركت كرده، اعلام كرده‌اند كه از اقدامات سعید حمایت می‌كنند. معترضان همچنین اعلام كرده‌اند كه اصلاحات اقتصادی و اجتماعی در تونس باید آغاز شود. در حال حاضر بزرگ‌ترین مشكل تونس درگیر شدن با ویروس كرونا و بحران اقتصادی است. تعداد موارد ابتلا به ویروس كرونا در تونس بسیار افزایش یافته است و از جمعیت ١٢ میلیون نفری این كشور بیش از ١٨ هزار نفر به دلیل ابتلا به این بیماری جان خود را از دست داده‌اند. ویلیام لارنس، استاد دانشگاه واشنگتن و متخصص مسائل تونس در گفت‌وگویی با الجزیره می‌گوید: «دولت تونس ناكارآمد است و رییس این كشور هیچ رهبری موثری ندارد. تنها راه‌حل او این است كه برخی را عزل كند و این نوع راه‌حلی تقریبا شبیه راه‌حل‌های رییس‌جمهور سابق امریكاست! به‌رغم اینكه تونس اساسا كشور پرنشاطی است اما این روزها من نشاطی در این كشور نمی‌بینیم. در آن سو نیز رییس‌جمهوری داریم كه در استفاده از توانایی‌ها و اختیاراتش برای حل مشكلات، بسیار ضعیف است.» از زمان انقلاب تونس در سال ٢٠١١، این كشور به بحران اقتصاد دست به گریبان بوده و حالا همه‌گیری ویروس كرونا این بحران را تشدید كرده است. نتیجه این دو بحران موجب شده حمایت افكار عمومی از دولت كاهش یافته و نرخ بیكاری سر به آسمان گذاشته و كیفیت خدمات دولتی به مردم كاهش یابد. هفته گذشته، المشیشی، نخست وزیر تونس وزیر بهداشت این كشور را پس از رخدادهای صورت گرفته در جریان واكسیناسیون سراسری در روز عید قربان كه در آن مردم از ناكافی بودن ذخایر واكسن شكایت داشتند، از كار بركنار كرد. وزارت بهداشت تونس اوایل ماه جاری اعلام كرد كه به واسطه شدت بحران همه‌گیری كرونا، نظام بهداشتی تونس فرو پاشیده است. در نهایت قیس سعید، رییس‌جمهوری تونس پس از یك‌سال اختلاف نظر با نخست وزیر و راشد الغنوشی، رییس پارلمان تونس، به ارتش این كشور مسوولیت داد مدیریت كنترل شیوع كرونا را برعهده بگیرد. برخی ناظران تحولات تونس معتقدند كه این اقدام سعید با هدف تلاش برای گسترش میزان قدرت خود در سطحی فراتر قانون اساسی سال ٢٠١٤ تونس صورت گرفته است. فلج شدن دولت تونس موجب می‌شود این كشور نتواند در مذاكراتش با صندوق بین‌المللی پول برای دریافت وام موفق عمل كند. این در حالی است كه تونس به شدت به كمك‌های صندوق بین‌المللی پول نیاز دارد. اعتراضات گسترده در تونس روز یكشنبه گذشته، هزاران تونسی با شوروش علیه محدودیت‌های كرونایی به خیابان‌های پایتخت و دیگر شهرهای بزرگ این كشور ریختند. جماعت معترض كه بیشترشان را جوانان تونسی تشكیل می‌دادند با سردادن شعار «بیروید بیرون» انحلال پارلمان و برگزاری انتخابات زودهنگام را خواستار شدند. معترضان در شصت و چهارمین سال استقلال تونس با فراخوان گروه اپوزیسیونی به نام جنبش ٢٥جولای به خیابان‌ها ریختند. حضور گسترده ماموران امنیتی نیز در خیابان‌ها دیده شد و نیروهای پلیس تونس خیابان‌های منتهی به خیابان اصلی پایتخت این كشور را با موانع بتنی سد كردند. این خیابان كه خیابان بورقیبه نام دارد همان خیابانی است كه ١٠ سال پیش جرقه انقلاب تونس كه موجب تحركات زنجیره‌ای در دیگر كشورهای عربی شد، در آن زده شد. تحركاتی كه به بهار عربی مشهور شد. نیروهای پلیس تونس همچنین در اطراف پارلمان این كشور مستقر شده و مانع از دسترسی معترضان به ساختمان پارلمان شدند. روز یكشنبه در تونس، پلیس از گاز فلفل علیه معترضانی كه سنگ پرتاپ می‌كردند و شعارهایی در خصوص لزوم استعفای نخست وزیر و انحلال پارلمان سر می‌دادند، استفاده كرد. شاهدان عینی می‌گویند كه معترضان سعی كردند به دفاتر حزب النهضه در برخی نقاط حمله كنند و در شهر توزر معترضان دفاتر این حزب را به آتش كشیدند. فعالیت سیاسی حزب النهضه تا قبل از انقلاب تونس ممنوع بود و از سال ٢٠١١ كه بار دیگر فعالیت خود را از سر گرفت موفق‌ترین حزب تونس و همواره یكی از اضلاع دولت‌های ائتلافی در تونس بوده است.
نظرات